Permiso para creer, licencia para dudar: el discernimiento de espíritus como dispositivo teológico clave en la historia religiosa de Occidente

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.46553/teo.61.143.2024.p97-133

Palabras clave:

Discernimiento de Espíritus, Carisma, Profecía, Visiones, M´ística, San Pablo, Jean Gerson, Benedictor XIV

Resumen

Durante el primer milenio cristiano el fabuloso carisma de discretio spirituum fue ejercido con amplia libertad por muchos santos que lograron trascender las constricciones de la Iglesia institucional. Desde fines de la Edad Media, por el contrario, el don de discernimiento fue sometido al pleno control de la religión oficial: la religiosidad carismática comenzó a perder a partir de entonces gran parte de la autonomía y libertad que había gozado durante siglos. Finalmente, desde fines de la Edad Moderna el carisma de la probatio spirituum desapareció sin demasiados preámbulos del discurso oficial, que solamente aludió de allí en más al arte de discernir entendido como un know how terrenal, colectivamente construido, sustentado en probabilidades y conjeturas, ajeno a toda pretensión de infalibilidad y que no obliga a los creyentes a abrazar de manera compulsiva las conclusiones a las que el orden sacerdotal arriba.

 

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Adnès, Pierre. “Révélations privées”, Dictionnaire de Spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et histoire. Beauchesne: Paris, 1988, vol. XIII, 482-492.

Alexe, Stefan. «Le discernement selon Saint Jean Cassien», Studia Patristica 30 (1997): 129-135.

Anderson, Wendy Love. «Free Spirits, Presumptuous Women, and False Prophets: The Discernment of Spirits in the Late Middle Ages». Tesis de doctorado: University of Chicago, 2002.

Athanasius, The Life of Antony and the Letter to Marcellinus. Ed. Robert C. Gregg. Mahwah: Paulist Press, 1980.

Augustin, Saint. La Genèse au sens littéral en douze livres (VIII-XII). Ed. y tr. P. Agaësse y A. Solignac. Paris: Desclée de Brouwer, 1972.

Augustinus, S. Contra Adimantum manichei discipulum, en Migne, PL 42, col. 171 y ss.

Ballester, Jesús Martí. Una nueva lectura de «Subida del Monte Carmelo» de San Juan de la Cruz. Madrid: BAC, 2006.

Benedictus XIV olim Prosperus Lambertini. De servorum Dei beatificatione et beatorum canonizatione. Liber secundus. Roma: Nicolaus et Marcus Pelearini, 1747 [editio tertia].

Benedictus XIV olim Prosperus Lambertini, De servorum Dei beatificatione et beatorum canonizatione. Liber tertius. Patavii, Typis Seminarii, 1743 [editio secunda].

Bernard de Clairvaux. Sermons Divers. Tome II [Sermons 23-69]. Ed. Françoise Callerto. Tr. Pierre-Yves Émery. Paris: Cerf, 2007.

Bernard de Clairvaux. Sermones sur le Cantique. Tome 2 (Sermones 16-32). Ed. y tr. Paul Verdeyen y Raffaele Fassetta. Paris: Cerf, 1998.

Bevans, Stephen. «Learning to “Flee from… Bishops”: Formation for the Charism of Priesthood within Religious Life», Australian eJournal of Theology 10:1 (2007): 1-14.

Bittlinger, Arnold. Gifts and Graces: A Commentary on 1 Corinthians 12-14. Tr. Herbert Klassen. London: Hodder and Stoughton, 1967.

Blasi, Anthony. «Office Charisma in Early Christian Ephesus», Sociology of Religion 56:3 (1995): 245-255.

Blumenfeld-Kosinski, Renate. Poets, Saints, and Visionaries of the Great Schism, 1378-1417. University Park: The Pennsylvania State University Press, 2006, 31-95.

Boland, Paschal. The Concept of Discretio Spirituum in John Gerson’s “De Probatione Spirituum” and “De istinctione Verarum Visionum a Falsis”. Washington: The Catholic University of America Press, 1959.

Bona, Jean. Traité du discernement des Esprits. Tr. M. L. A. D. H. Tournay: J. Casterman, 1840 (1676).

Boros, Ladislaus. «Discernment of the Spirit», Concilium. International Journal for Theology 109 (1977): 78-86.

Brakke, David. Demons and the Making of the Monk: Spiritual Combat in Early Christianity. Cambridge: Harvard University Press, 2006.

Caciola, Nancy. Discerning Spirits: Divine and Demonic Possession in the Middle Ages. Ithaca: Cornell University Press, 2003.

Caciola, Nancy. «The Science of Knowing Spirits: Rationality and the Invisible World», en Knowing Demons, Knowing Spirits in the Early Modern Period, eds. Michelle D. Brock, Richard Raiswell y David R. Winter. Houndmills: Palgrave Macmillan, 2018, 292-301.

Caciola, Nancy y Moshe Sluhovsky. «Spiritual Physiologies: The Discernment of Spirits in Medieval and Early Modern Europe», Preternature. Critical and Historical Studies on the Preternatural 1:1 (2012): 1-48.

Campagne, Fabián Alejandro. Profetas en ninguna tierra. Una historia del discernimiento de espíritus en Occidente. Buenos Aires: Prometeo, 2016.

Campagne, Fabián Alejandro. «Ignacio de Loyola y Teresa de Ávila, inspectores de espíritus: institución y carisma en los albores de la era confesional», Via Spiritus 21 (2014): 83-143.

Campagne, Fabián Alejandro. «Crisis y reinvención del discernimiento de espíritus en la era confesional: análisis comparado de los modelos de Jerónimo Planes, Juan de la Cruz y Prospero Lambertini», Revista de História Comparada 8:2 (2014): 70-77.

Campagne, Fabián Alejandro. «Demonology at a Crossroads: the Visions of Ermine de Reims and the Image of the Devil on the Eve of the Great European Witch-Hunt», Church History 80:3 (2011): 467-497.

Carson, Donald A. Showing the Spirit: A Theological Exposition of 1 Corinthians 12-14. Grand Rapids: Baker, 1987.

Catto, M., I. Gagliardi y R. M. Parrinello, eds. Direzione spirituale e agiografia. Dalla biografia classica alle vite dei santi dell’età moderna, Alessandria: Edizioni dell’Orso, 2008.

Chollet, Jean-Arthur. «Discernment des esprits», Dictionnaire de Théologie Catholique. Paris: Lateouzey et Ané, 1911, IV/2, 1375-1415.

Climaque, Jean. L´Echelle Sainte. Tr. Placide Deseille. Bégrolles-en-Mauges: Abbaye de Bellefontaine, 1978.

Coakley, John W. Women, Men, and Spiritual Power: Female Saints and Their Male Collaborators. New York: Columbia University Press, 2006.

Congar, Yves Marie-Joseph. «La crédibilité des révélations privées», Supplément de la Vie Spirituelle 53 (1937): 29-48.

Copeland, Clare y Jan Machielsen, eds. Angels of Light? Sanctity and the Discernment of Spirits in the Early Modern Period. Leiden: Brill, 2013.

Dalarun, Jacques. «Dieu changea de sexe, pour ainsi dire». La religion faite femme, XIe-XVe siècle. Paris: Fayard, 2008.

De la Cruz, San Juan, Subida del Monte Carmelo. Ed. Eulogio Pacho. Burgos: Monte Carmelo, 2001.

Dingjan, François. Discretio. Les origines patristiques et monastiques de la doctrine sur la prudence chez saint Thomas d’Aquin. Assen: Van Gorcum, 1967.

Dinzelbacher, Peter. Santa o Strega? Donne e devianza religiosa tra Medioevo ed Età moderna. Tr. Paola Massardo. Genova: Ecig, 1999 [1995].

Dubay, Thomas. Authenticity: Biblical Theology of Discernment. San Francisco: Ignatius Press, 1977.

Elliott, Dyan. Proving Woman: Female Spirituality and Inquisitional Culture in the Later Middle Ages. Princeton: Princeton University Press, 2004.

Fenelli, Laura. Dall’eremo alla stalla. Storia di sant’Antonio abate e del suo culto. Bari: Laterza, 2011.

Frimaria, Henricus de. De spiritibus eorumque discretione libri duo prior B. Henrici a Vrimaria posterior ven. Henrici ab Hassia dicti de Langhensteyn. Antverpia: Jo. Cnobari, 1652.

Gerson, Johannes. Opera Omnia. Ed. Louis Ellies Du Pin. Hildersheim: Georg Olms, 1987, vol. 1.

Giovannucci, Pierluigi. «Genesi e significato di un concetto agiologico: la virtù eroica nell’età moderna», Rivista di storia della Chiesa in Italia 58:2 (2004): 433-478.

Guillet, Jacques et alii. «Discernement des esprits», Dictionnaire de Spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et histoire. Beauchesne: Paris, 1957, III, 1222-1291.

Hill, David. New Testament Prophecy. Atlanta: John Knox Press, 1979.

Howard, Evan B. Affirming the Touch of God: A Psychological and Philosophical Exploration of Christian Discernment. Lanham: University Press of America, 2000.

Hvidt, Niels Christian. Christian Prophecy: The Post-Biblical Tradition. Oxford: Oxford University Press, 2006.

Iturrioz, Daniel. Revelaciones privadas: estudio teológico. Madrid: Razón y Fe, 1966.

Jacobson Schutte, Anne. Aspiring Saints: Pretense of Holiness, Inquisition, and Gender in the Republic of Venice, 1618-1750. Baltimore: The John Hopkins University Press, 2001.

Kariuki Njiru, Paul. Charisms and the Holy Spirit’s Activity in the Body of Christ: An Exegetical-Theological Study of 1 Corinthians 12, 4-11 and Romans 12, 6-8. Roma: Editrice Pontificia Università Gregoriana, 2002.

Keitt, Andrew W. Inventing the Sacred: Imposture, Inquisition, and the Boundaries of the Supernatural in Golden Age Spain. Leiden: Brill, 2005.

Kukita Yoshikawa, Naoë. «The Making of the Book of Margery Kempe: the Issue of Discretio Spirituum Reconsidered», English Studies 92:2 (2011): 119-137.

Laurentin, René. «Fonction et statut des apparitions», en Vraies et fausses apparitions dans l’Église, ed. Bernard Billet. Paris: P. Lethielleux, 1973, 149-196.

Lecercle, François. Le retour du mort. Débats sur la sorcière d’Endor et l’apparition de Samuel. Genève: Droz, 2011.

Lienhard, Joseph T. «On “Discernment of Spirits” in the Early Church», Theological Studies 41:3 (1980): 505-529.

Loyola, Ignazio di. Gli scritti. Ed. Mario Gioia (Torino, UTET, 1977).

Loyola, Ignacio de. Ejercicios espirituales. Texto del autógrafo en castellano/Textus versionis primae. Ed. Hugo M. de Achával. Buenos Aires: Patria Grande, 1977.

Loyola, Ignacio de. Autobiografía. Ed. Provincia Mexicana Compañía de Jesús, [on line], consultado por última vez el 31 de marzo de 2023, http://www.sjmex.org/documentos/autobiografia.pdf

Luz, Ulrich. «Charisma und Institution in Neutestamentlicher Sicht», Evangelische Theologische 49 (1989): 76-94.

Malena, Adelisa. L’eresia dei perfetti. Inquisizione romana ed esperienze mistiche nel Seicento italiano. Roma: Edizioni di Storia e Letteratura, 2003.

Mazour-Matusevich, Yelena. Le siècle d’or de la mystique française: un autre regard. Étude de la littérature spirituelle de Jean Gerson (1363-1429) à Jacques Lefèvre d’Étaples (1450?-1537). Paris: Arché, 2007.

McGinn, Bernard. «“Evil-Sounding, Rash, and Suspect of Heresy”: Tensions between Mysticism and Magisterium in the History of the Church», The Catholic Historical Review 90:2 (2004): 193-212.

McGinn, Bernard. «“To the Scandal of Men, Women are Prophesying”: Female Seers of the High Middle Ages», en Fearful Hope: Approaching the New Millenium, eds. Christopher Kleinhenz y Fannie LeMoine. Madison: University of Wisconsin Press, 1999, 59-85.

Miquel, Pierre. Mystique et discernement. Paris: Beauchesne, 1997.

Moberly, R. W. L. Prophecy and Discernment, Cambridge: Cambridge University Press, 2006.

Modica, Marilena. Infetta dottrina. Inquisizione e quietismo nel Seicento. Roma: Viella, 2009.

Moreira Ferraz, Agostinho. «A teologia das revelações privadas em Francisco Suárez e a sua possível incidencia sobre Fátima», en AA.VV, De primordiis cultus mariani. Acta Congressus mariologici-mariani internationalis in Lusitania anno 1967 celebrati. Roma: Pontificia Academia Mariana Internationalis, 1970, VI, 207-222.

Morelli, Emilia, ed. Le lettere di Benedetto XIV al Card. de Tencin, dai testi originali. Vol II: 1748-1752. Roma: Storia e Letteratura, 1965.

Mormando, Franco. The Preacher’s Demons: Bernardino of Siena and the Social Underworld of Early Renaissance Italy. Chicago: The University of Chicago Press, 1999.

Munzinger. André. Discerning the Spirits: Theological and Ethical Hermeneutics in Paul. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.

Newman, Barbara. «Hildegard of Bingen: Visions and Validation», Church History 54:2 (1985): 163-175.

O’Rourke Boyle, Marjorie. «Angels Black and White: Loyola’s Spiritual Discernment in Historical Perspective», Theological Studies 44 (1983): 241-257.

Papa, Giovanni. Le cause di canonizzazione nel primo periodo della Congregazione dei Riti (1588-1634). Roma: Urbaniana University Press, 2001.

Parigi, Paolo. The Rationalizacion of Miracles. Cambridge: Cambridge University Press, 2012.

Parrinello, Maria Rosa. «Tecnica e carisma. Il discernimento tra radici pagane e tradizione cristiana: Diadoco di Fotica e Giovanni Climaco», Rivista di storia del cristianesimo 6:1 (2009): 99-120.

Photicé, Diadoque de. Oeuvres spirituelles. Ed. y tr. Édouard des Places. Paris: Cerf, 1966.

Planes, Gerónimo. Tratado del examen de las revelaciones verdaderas y falsas, y de los raptos. Valencia: Viuda de Juan Chrysostomo Garriz, 1634.

Potts, John. A History of Charisma. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2009.

Poulain, Augustin. Revelations and Visions. Discerning the True and the Certain from the False or the Doubtful. Ed. Frank Sadowski. Tr. Leonora L. Yorke Smith. New York: Alba House, 1998.

Poutrin, Isabelle. La voile et la plume. Autobiographie et sainteté féminine dans l’Espagne moderne. Madrid: Casa de Velázquez, 1995.

Prosperi, Adriano. «Lettere spirituali», en Donne e fede, eds. Lucetta Scaraffia y Gabriella Zarri. Roma: Laterza, 1994, 227-251.

Rahner, Karl. Visionen und Prophezeiungen. Innsbruck: Tyrolia Verlag, 1952.

Ratzinger, Joseph. «Das Problem der Christlichen Prophetie: Niels Christian Hvidt im Gespräch mit Joseph Kardinal Ratzinger», Communio 2 (1999): 177-188.

Roth, Cornelius. Discretio spirituum. Kriterien geistlicher Unterscheidung bei Johannes Gerson. Würzburg: Echter, 2001.

Ruiz Jurado, Manuel. El discernimiento espiritual. Teología. Historia. Práctica. Madrid: BAC, 1994.

Ruthven, Jon Mark. On the Cessation of the Charismata: The Protestant Polemic on Post-Biblical Miracles. Tulsa: Word and Spirit Press, 2011 [revised ed.]

Saccenti, Riccardo. «La lunga genesi dell’opera sulle canonizzazioni», en Le fatiche di Benedetto XIV. Origine ed evoluzione dei trattati di Prospero Lambertini (1675-1758), ed. Maria Teresa Fattori. Roma: Storia e Letteratura, 2011, 3-47.

Sallmann, Jean-Michel. «Théories et pratiques du discernement des esprits», en Visions indiennes, visions baroques: les métissages de l’inconscient, ed. Jean-Michel Sallmann. Paris, Puf, 1992, 91-116.

Scaramelli, Giovanni Battista. Discernimento de' spiriti per il retto regolamento delle azioni proprie, ed altrui operetta utile specialmente ai direttori delle anime. Venezia: Simone Occhi, 1753.

Schatzmann, Siegfried. «Purpose and Function of Gifts in 1 Corinthians», Southwestern Journal of Theology 45:1 (2002): 53-68.

Schiavone, Pietro. Il discernimento. Teoria e prassi. Milano: Paoline, 2011 [2009].

Schüssler, Rudolf. «Jean Gerson, Moral Certainty, and the Renaissance of Ancient Scepticism», Renaissance Studies 23:4 (2009): 456-457.

Schwebel, Lisa J. Apparitions, Healings, and Weeping Madonnas: Christinity and the Paranormal. New York: Paulist Press, 2004.

Shuger, Dale. «The Language of Mysticism and the Language of Law in Early Modern Spain», Renaissance Quarterly 68:3 (2015): 932-956.

Sluhovsky, Moshe. Believe Not in Every Spirit: Possession, Mysticism, and Discernment in Early Modern Catholicism. Chicago: The University of Chicago Press, 2007.

Smalley, Stephen S. «Spiritual Gifts and 1 Cor. 12-16», Journal of Biblical Literature 87 (1968): 427-493.

Suh, Augustinus. Le rivelazioni private nella vita della Chiesa. Bologna: Studio Domenicano, 2000.

Sweeney, Richard J. Christian Discernment and Jungian Psychology: Toward a Jungian Revision of the Doctrine of Discernment of Spirits. Ann Arbor: University Microfilms International, 1983.

Valentini, Eugenio. «Rivelazioni private e fatti dommatici», en AA.VV., Maria et Ecclesia. Acta Congressus mariologici-mariani in civitate Lourdes anno 1958 celebrati. Roma: Pontificia Academia Mariana Internationalis, 1962, XII, 1-19.

Vauchez, André. «Female Prophets, Visionaries, and Mystics in Medieval Europe», en Idem, The Laity in the Middle Ages: Religious Beliefs and Devotional Practices. Tr. Margery J. Schneider. Notre Dame: University of Notre Dame Press, 1993 [1987], 219-229.

Vecoli, Fabrizio. Lo Spirito soffia nel deserto. Carismi, discernimento e autorità nel monachesimo egiziano antico. Brescia: Morcelliana, 2006.

Vidal, Fernando. «Miracles, Science, and Testimony in Post-Tridentine Saint-Making», Science in Context 20:3 (2007): 481-508.

Volken, Laurent. Visions, Revelations and the Church. Tr. Edward Gallagher. New York: P. J. Kenedy and Sons, 1963 [1961].

Weber, Alison. «Spiritual Administration: Gender and Discernment in the Carmelite Reform», The Sixteenth Century Journal 31:1 (2000), 123-146.

Witherington, Ben. Jesus the Seer: The Progress of Prophecy.Peabody: Hendrickson, 1999.

Young, Amos. «The Holy Spirit and the World Religions: On the Christian Discernment of Spirit(s) “after” Buddhism», Buddhist-Christian Studies 24 (2004): 191-207.

Zarri, Gabriella. «Dal consilium spirituale alla discretio spirituum. Teoria e pratica della direzione spirituale tra i secoli XIII e XV», en Consilium. Teorie e pratiche del consigliare nella cultura medievale, eds. Carla Casagrande, Chiara Crisciani y Silvana Vecchio. Firenze: Sismel, 2004, 77-107.

Zarri, Gabriella, ed. Storia della direzione spirituale III. L’età moderna. Brescia: Morcelliana, 2008.

Zarri, Gabriella, ed. Finzione e santità tra medioevo ed età moderna. Torino: Rosenberg & Sellier, 1991.

Publicado

18-04-2024

Cómo citar

Campagne, F. A. (2024). Permiso para creer, licencia para dudar: el discernimiento de espíritus como dispositivo teológico clave en la historia religiosa de Occidente. Teología, 61(143), 97–133. https://doi.org/10.46553/teo.61.143.2024.p97-133

Número

Sección

Artículos